Số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy, giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam tháng 11 năm 2022 ước đạt 340 triệu USD, đưa giá trị xuất khẩu rau quả 11 tháng năm 2022 đạt 3,09 tỷ USD, giảm 4,9% so với cùng kỳ năm 2021. Tính trong 10 tháng năm 2022, Trung Quốc đứng vị trí thứ nhất về giá trị nhập khẩu rau quả của Việt Nam, chiếm 43,9% thị phần, giá trị xuất khẩu đạt 1,21 tỷ USD.
Trong khi đó, giá trị nhập khẩu mặt hàng rau quả tháng 11/2022 ước đạt 200 triệu USD, đưa tổng giá trị mặt hàng rau quả nhập khẩu 11 tháng năm 2022 đạt 1,87 tỷ USD, tăng 38,9% so với cùng kỳ năm 2021. Chỉ tính trong 10 tháng năm 2022, Trung Quốc (chiếm tỷ trọng 39,7%), Hoa Kỳ (16,7%) và Australia (8,4%) là 3 thị trường cung cấp rau quả nhập khẩu lớn nhất cho Việt Nam. So với cùng kỳ năm 2021, giá trị nhập khẩu rau quả 10 tháng năm 2022 từ Trung Quốc tăng 83,3%, Hoa Kỳ tăng 13,6% và Australia tăng 17%.
Nhận định về thị trường hàng rau quả xuất khẩu, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cho rằng: “11 tháng 2022, nhiều mặt hàng rau quả xuất khẩu tăng cao. Đáng chú ý, sầu riêng, thanh long, chuối… đã xuất khẩu được sang thị trường Trung Quốc nhờ những Nghị định thư được ký kết giữa Việt Nam và Trung Quốc. Đặc biệt, chuối Việt Nam lần đầu tiên vượt qua Philippines về xuất khẩu sang Trung Quốc. Mới đây, hai bên đã ký kết Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với khoai lang của Việt Nam nhập khẩu vào Trung Quốc sẽ mở ra cơ hội cho xuất khẩu tại thị trường này…”
Theo ông Nguyên đánh giá, thị trường rau quả của Việt Nam còn bị chi phối nhiều từ thị trường Trung Quốc. Hằng năm, kim ngạch xuất khẩu cho thị trường Trung Quốc chiếm 50%. Văn hóa Trung Quốc khá tương đồng với văn hóa của Việt Nam nên nhu cầu cần rau quả phục vụ dịp Tết sẽ cao để phục vụ văn hóa tâm linh. Như vậy sẽ ảnh hưởng đến giá và lượng tiêu thụ. “Năm ngoái, dịp giáp Tết Nguyên đán, chính sách "Zezo Covid" của Trung Quốc đã ảnh hưởng rất lớn đến người sản xuất, kinh doanh nông sản ở Việt Nam. Năm nay, Trung Quốc đã nới lỏng chính sách "Zezo Covid" nên tình hình sẽ khởi sắc hơn. Có thể vẫn sẽ có hiện tượng ùn ứ tại biên giới nhưng không nhiều như năm ngoái”, ông Nguyên nhận định.
Còn theo ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vào dịp Tết, nhu cầu hoa quả tươi của thị trường Trung Quốc vẫn chiếm tới hơn 50% lượng hoa quả tươi xuất khẩu của Việt Nam.
“Nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu cuối năm đối với trái cây khá lớn. Hiện nay, việc xuất khẩu phải gắn với vùng trồng, gắn với cơ sở đóng gói; mỗi vùng trồng đều gắn với sản lượng và diện tích, nếu làm không đúng hoặc mượn danh mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến xuất khẩu”, ông Hòa chia sẻ.
Cục Xuất nhập khẩu nhận định, triển vọng xuất khẩu chủng loại quả là rất lớn, bởi thị trường tiêu thụ chính chủng loại này của Việt Nam là Trung Quốc có nhu cầu nhập khẩu lớn để đáp ứng nhu cầu của thị trường có hơn 1,4 tỷ dân với mức thu nhập ngày càng được nâng cao.
Hàng năm, Trung Quốc nhập khẩu hơn 15 tỷ USD mặt hàng rau quả. Nhiều doanh nghiệp kỳ vọng, với việc mở cửa cho hàng loạt trái cây của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ là động lực thúc đẩy xuất khẩu chủng loại quả vào năm 2023.
Theo dự báo từ Global Market Insights, đại dịch Covid-19 cho thấy chuỗi cung ứng thực phẩm tươi dễ hư hỏng, chỉ phù hợp tiêu dùng nội địa, trong khi thực phẩm chế biến bảo quản được lâu nên đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người tiêu dùng quốc tế. Thị trường trái cây và rau quả chế biến thế giới dự báo đạt khoảng 392 tỷ USD vào năm 2025.
Do đó, Cục Xuất nhập khẩu khuyến nghị doanh nghiệp cần tập trung vào phân khúc sản phẩm chế biến, bởi đây là xu hướng của thị trường trong thời gian tới. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp cần kiên trì để duy trì thị trường và luôn luôn phải đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm, vì đây là yếu tố sống còn để chúng ta giữ được thị trường.
Minh An (T/h)
