Theo báo cáo mới nhất của Cục Hải quan (Bộ Tài chính), tổng trị giá xuất nhập khẩu của cả nước dự kiến đạt mốc 900 tỷ USD vào khoảng thời gian từ ngày 22 đến 26/12. Việc chạm mốc này sớm hơn dự báo cho thấy đà phục hồi rõ nét của hoạt động sản xuất, kinh doanh và lưu thông hàng hóa trong những tháng cuối năm, đặc biệt ở các ngành hàng xuất khẩu chủ lực.
Ước tính trong cả năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 920 tỷ USD, tăng hơn 133 tỷ USD so với năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu đạt gần 450 tỷ USD, tăng khoảng 68,42 tỷ USD; kim ngạch nhập khẩu đạt trên 470 tỷ USD, tăng khoảng 64,65 tỷ USD. Quy mô thương mại mở rộng nhanh chóng đã đưa Việt Nam lọt vào nhóm khoảng 15 quốc gia có tổng kim ngạch xuất nhập khẩu lớn nhất thế giới, tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những nền kinh tế có độ mở cao hàng đầu khu vực.
Việc xuất nhập khẩu Việt Nam cán mốc 900 tỷ USD mang ý nghĩa đặc biệt nếu đặt trong tiến trình phát triển dài hạn của nền kinh tế. Cách đây chưa đầy hai thập kỷ, khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2007, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu mới chỉ đạt khoảng 100 tỷ USD. Sau đó, thương mại hàng hóa liên tục bứt phá, lần lượt chinh phục các cột mốc 200 tỷ USD, 300 tỷ USD, 500 tỷ USD và 700 tỷ USD, trước khi tiến tới ngưỡng 900 tỷ USD trong năm 2025.
Quá trình tăng trưởng này cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của thương mại quốc tế đối với tăng trưởng kinh tế, đồng thời phản ánh năng lực sản xuất, khả năng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu và mức độ hội nhập ngày càng sâu của doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam đã thiết lập quan hệ thương mại với hơn 230 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó nhiều thị trường lớn tiếp tục duy trì tăng trưởng ổn định.
Theo đánh giá của cơ quan hải quan, kết quả tăng trưởng xuất nhập khẩu trong năm 2025 là tổng hòa của nhiều yếu tố. Trước hết là sự phục hồi tích cực của hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước, nhất là các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo định hướng xuất khẩu. Các nhóm hàng chủ lực như điện tử, máy vi tính, điện thoại, linh kiện, máy móc thiết bị… tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu.
Bên cạnh đó, việc tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới đã góp phần mở rộng thị trường, giảm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động tái cơ cấu thị trường, đa dạng hóa đối tác, từng bước thích ứng với các tiêu chuẩn xanh, tiêu chuẩn bền vững đang ngày càng được các thị trường lớn áp dụng.
Về cơ cấu doanh nghiệp, khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, đặc biệt ở lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo. Tuy nhiên, khu vực doanh nghiệp trong nước cũng ghi nhận những chuyển biến tích cực, nhất là ở một số ngành hàng nông sản, thực phẩm chế biến và công nghiệp hỗ trợ. 
Cục Hải quan khẳng định, việc kim ngạch xuất nhập khẩu đạt mốc 900 tỷ USD là kết quả của nỗ lực vượt qua khó khăn, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm khơi thông hoạt động xuất nhập khẩu. Trong đó, cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực hải quan, tạo thuận lợi thương mại và giảm chi phí cho doanh nghiệp được xác định là những yếu tố then chốt.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin, quản lý rủi ro, thông quan điện tử và kết nối dữ liệu giữa các cơ quan quản lý nhà nước đã góp phần rút ngắn thời gian thông quan, nâng cao hiệu quả quản lý, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp duy trì dòng chảy hàng hóa ổn định trong bối cảnh thương mại quốc tế còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Dù đạt được thành tựu ấn tượng, các chuyên gia cho rằng Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít thách thức trong thời gian tới, khi xu hướng bảo hộ thương mại, xung đột địa chính trị, biến động tỷ giá và yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn môi trường, lao động tiếp tục gia tăng. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải nâng cao năng lực nội tại, đẩy mạnh đổi mới công nghệ, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.
Tuy nhiên, với nền tảng quy mô thương mại gần 1.000 tỷ USD, cùng mạng lưới FTA rộng khắp và quyết tâm cải cách mạnh mẽ, xuất nhập khẩu tiếp tục được kỳ vọng là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, góp phần đưa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Việc lần đầu tiên cán mốc 900 tỷ USD không chỉ là thành tích mang tính biểu tượng, mà còn mở ra giai đoạn phát triển mới cho thương mại Việt Nam – giai đoạn đòi hỏi chất lượng tăng trưởng cao hơn, bền vững hơn và tự chủ hơn trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.
Hà Trần
