Làm nhiều, tiêu nhanh: Câu chuyện không hiếm
Phan Tấn Việt (25 tuổi, TP. HCM), trưởng nhóm Marketing của một công ty truyền thông, từng đặt mục tiêu sẽ sở hữu căn hộ tại thành phố trước tuổi 30. Thế nhưng, sau hơn hai năm đi làm, anh thừa nhận vẫn chưa có khoản tích lũy đáng kể nào. “Tháng nào cũng định để dành, nhưng cứ thấy vé máy bay giảm giá hay giày sneaker đang sale là không cưỡng lại được. Em hay du lịch, ăn ngoài, và gần như lúc nào cũng phải xoay xở trả nợ thẻ tín dụng”, Việt chia sẻ.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra với Lê Thị Ngọc Vy (27 tuổi, Hà Nội), nhân viên văn phòng với thu nhập khoảng 20 triệu đồng/tháng. Dù đã đi làm hơn 4 năm, Vy vẫn không có khoản tiết kiệm nào, thậm chí từng phải vay bạn bè để chi trả viện phí sau một vụ tai nạn giao thông nhẹ. “Em tiêu khá nhiều cho việc săn sale, đi concert, và các chuyến du lịch ‘chữa lành’. Đến khi cần tiền gấp thì mới giật mình”, Vy kể.
Không phải thu nhập, vấn đề là cách chi tiêu
Khảo sát năm 2025 của Tập đoàn nhân sự Navigos cho thấy, mức thu nhập trung bình của người lao động trẻ chưa ở cấp quản lý dao động từ 12,7 đến 38,1 triệu đồng/tháng, tùy ngành nghề và khu vực. Tuy nhiên, thu nhập không thấp không đồng nghĩa với khả năng tích lũy tốt – vấn đề nằm ở cách phân bổ dòng tiền.
Theo các chuyên gia tài chính, một trong những nguyên nhân khiến Gen Z dễ rơi vào khủng hoảng tài chính cá nhân là chưa xây dựng được thói quen quản lý tiền bạc một cách bài bản. Họ đề xuất quy tắc 40/40/20 – một công thức đơn giản nhưng hiệu quả trong việc quản lý thu nhập.
Cụ thể, 40% thu nhập mỗi tháng được dành cho các chi phí thiết yếu (như nhà ở, ăn uống, đi lại), 40% dành cho tích lũy và đầu tư, và 20% còn lại để chi tiêu cho sở thích cá nhân. Tỷ lệ này có thể được điều chỉnh theo tình hình thực tế, nhưng điểm cốt lõi là phải có kế hoạch rõ ràng.
Kỷ luật tài chính: Chìa khóa để tự chủ
Grant Cardone – triệu phú người Mỹ, người khởi xướng công thức 40/40/20 – cho rằng: “Nếu bạn kiên trì đầu tư 40% thu nhập thay vì tiêu dùng, bạn đang đặt nền móng vững chắc cho sự giàu có.” Tại Việt Nam, nhiều bạn trẻ đã bắt đầu áp dụng lối sống tài chính kỷ luật để hướng đến tự chủ.
Nguyễn Thanh Nhàn (27 tuổi, nhân viên thiết kế nội thất) chia sẻ: “Ngay khi nhận lương, tôi trích 15% vào tài khoản tiết kiệm, 10% đóng bảo hiểm sức khỏe và 10% đầu tư vào quỹ mở. Phần còn lại mới dành cho chi tiêu hằng ngày. Với tôi, tiết kiệm và đầu tư là chi phí bắt buộc, không phải khoản còn lại sau chi tiêu.”
Việc quản lý tài chính không chỉ là bài toán cá nhân, mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống lâu dài. Trong bối cảnh lạm phát, chi phí y tế và nhà ở ngày càng cao, Gen Z cần học cách đặt ra kỷ luật tài chính từ sớm. Những thay đổi nhỏ như giảm bớt các buổi cà phê không cần thiết, hạn chế mua sắm cảm tính, hoặc đầu tư đều đặn mỗi tháng đều có thể tạo ra khác biệt lớn trong tương lai.
Việc kiếm tiền là quan trọng, nhưng cách quản lý tiền bạc mới là yếu tố quyết định sự ổn định và thành công tài chính. Với tư duy chủ động và công cụ phù hợp, Gen Z hoàn toàn có thể vượt qua những cám dỗ chi tiêu ngắn hạn để hướng tới một tương lai tài chính vững chắc và tự chủ.
Sông Trường
