Vì sao kẹo có tên là cu đơ?
Kẹo cu đơ là đặc sản của vùng đất Hà Tĩnh. Kẹo cu đơ độc đáo ngay từ tên gọi cho đến cả nguồn gốc xuất xứ của nó. Có nhiều giai thoại và câu chuyện về nguồn gốc và xuất xứ của loại kẹo này. Trong đó nổi tiếng nhất là câu chuyện về ông Hai, một người nông dân nghèo tại huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.
Các tài liệu về văn hóa, lịch sử Hà Tĩnh ghi chép: Kẹo cu đơ gắn liền với tên tuổi của ông Đinh Vy và vùng đất Hương Sơn. Năm 1953, ngoài đi buôn trầu cau, thúng mủng, ông Đinh Vy, còn gọi là Cu Hai, Đinh Hai, thường lấy lạc trộn đều với vỏ chanh rồi đổ vào nồi mật mía nấu thành kẹo. Khi chín, ông đổ ra bát sứ cho nguội, lấy thìa múc ăn. Ông Vy là người đầu tiên nấu loại kẹo này ở huyện Hương Sơn, nhiều người rủ nhau đến mua ăn tại chỗ. Kẹo nấu xong được đưa ra chợ quê như Gôi, Phố, Rạp... bán cho dân địa phương với giá hai đồng một bát hoặc miếng to bằng bàn tay người lớn. Vì giá hai đồng, nên mọi người gọi tên người bán kẹo Đinh Vy với tên thân thuộc là Hai cho dễ nhớ.
Thời đó, khu vực giáp ranh xã Sơn Thịnh cũ có đồn đóng quân của người Pháp, binh lính thỉnh thoảng ghé nhà ông Hai mua kẹo ăn, uống nước chè. Thấy xung quanh ai cũng nhắc tên gia chủ là Hai, họ dịch từ Hai theo tiếng Pháp thành "Deux", nghĩa là "số 2". Lâu dần, họ gọi kẹo ông Cu Hai thành "kẹo cu đơ"
Nguyên liệu và cách chế biến kẹo cu đơ
Kẹo cu đơ được làm chủ yếu từ đậu phộng (lạc) và mật mía. Mật mía và lạc nhân (đậu phộng hạt) được bỏ vào chảo, đun sôi với lửa nhỏ. Trong quá trình đun phải dùng đũa quấy đều để mật không bị cháy. Có thể trộn thêm một số phụ gia như gừng, mạch nha để kẹo ăn được giòn hơn, thơm hơn. Hỗn hợp được nấu đến lúc đạt được độ sệt nhất định người làm kẹo sẽ dùng những miếng bánh đa nướng (bánh tráng) cắt sẵn theo hình tròn, đổ hỗn hợp kẹo lên và ốp hai mẩu bánh tráng lại với nhau
Sau khi đã hoàn thành công đoạn chế biến cu đơ, người ta thường xếp chồng lên nhau khoảng 5 đến 10 cặp bánh gói vào lót dưới kẹo lạc mà mỗi lần ăn phải bóc bằng tay, vừa sạch sẽ, lại đỡ mất công bóc giấy mà ăn vẫn giòn, ngon, hợp khẩu vị.
Cu đơ còn có một biến thể khác là kẹo đọi - loại kẹo mật mía nấu non mềm hơn, thường được cho vào bát nhỏ và dùng thìa múc ăn.
Kẹo cu đơ – kết hợp bát nước chè xanh làm say đắm lòng người
Kẹo cu đơ đi với chè xanh thì đúng là một cặp trời sinh, không phải tự nhiên mà người xưa có câu “chè xanh thêm chút gừng cay – cu đơ Hà Tĩnh làm say lòng người”.
Hương vị của kẹo cu đơ chỉ rõ ràng nhất, trọn vị nhất khi bạn thưởng thức trà kèm theo. Một ấm trà xanh đậm đà hơi ấm nóng sẽ là một điểm nhấn khiến cho kẹo cu đơ trở thành một tráng miệng đầy tao nhã.
Kẹo cu đơ với lớp bánh tráng giòn rụm bên ngoài, dẻo thơm bên trong, khi ăn vào thì vị ngọt của đường mật, bùi bùi của đậu phộng cùng chút cay nhẹ của gừng lan tỏa trong khoang miệng.
Nhân lúc cái vị ngọt, bùi, cay của kẹo còn đọng lại trên lưỡi, thì bạn hãy thử dùng ngay một ngụm trà đậm vị ấm nóng. Cái ấm nóng của trà kết hợp cùng với vị cay dịu nhẹ của gừng khiến lòng người ấm hẳn, vị chát nhẹ của trà trung hòa cùng với cái ngọt của đường mật mía làm cho hương vị của món kẹo này càng thêm đặc biệt đến khó quên.
Ngày nay, kẹo cu đơ – đặc sản Hà Tĩnh đã xuất hiện ở khắp mọi nơi vì đây là món kẹo khá dễ làm mà lại dễ ăn. Đối với nhiều tỉnh thành khác, kẹo cu đơ ở Hà Tĩnh vẫn mang một hương vị độc đáo riêng biệt với kẹo cu đơ ở những nơi khác.
L.T(t/h)
